FİZİKSEL YETERSİZİLİĞİN NEDENLERİ
1-SEREBRAL PALSİ
Serebral Palsi, çocuklukta en sık rastlanan fiziksel yetersizlik durumudur. Gelişimini tamamlamamış beynin; doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrası dönemde hasar görmesi nedeniyle oluşur.
Serebral Palsi ilerleyici değildir. Travmaya uğramış beyne erken müdahale edilmesi ve hayat boyu rehabilitasyon uygulamasıyla önemli gelişmeler sağlanabilmektedir.
Prematüre doğum, düşük kilolu doğum, kanın pıhtılaşma problemleri, anne – bebek arasında kan uyuşmazlığı, gebelikte ya da doğum esnasında bebeğin oksijensiz kalması, beyin kanamaları, hamilelik döneminde annenin, bebeğin sinir sistemini etkileyecek, bakteriyel ya da viral enfeksiyon yaşaması, annenin hamilelik döneminde alkol, sigara, uyuşturucu kullanması veya çeşitli ilaçlar kullanması, yaşadığı psikolojik sorunlar ve karın bölgesine gelen darbeler serebral palsi’ye neden olabilir.
Spastik Serebral Palsi; beyinde hasar gören bölgeye bağlı olarak vücudun farklı kısımlarını etkileyebilir:
Hemiplej(TekTaraflı)
Vücudun bir tarafı (bir kol ve bir bacak) etkilenmektedir
Kuadripleji(DörtTaraflı)
Hem kollar hem de bacaklar etkilenmektedir. Gövde, yüz ve ağız kasları da sıklıkla etkilenmektedir.
Diplej(İkiTaraflı)
İki bacak da etkilenmektedir. Kollar az derecede etkilenebilir.
Ataksik: Beyincik zedelenmesi nedeniyle serebral palsi’li bireyin dengesi etkilenmektedir. Dengesiz, koordinasyonu bozuk ve titrek hareketler görülür.
Diskinetik: Beyinde, korteks ile beyin sapı arasındaki hareketin akıcılığı ve kontrolünü düzenleyen sinir hücresi gruplarının zedelenmesinden kaynaklanmaktadır. Bu bölgelerin hasarında istenen hareketler düzgün şekilde yapılamaz. Kişide dönme, bükülme, kasılma şeklinde istemsiz hareketler görülür.
Karışık: Spastik, Ataktik ve Diskinetik’in aynı anda görüldüğü karışık tip bulunmaktadır.
Seebral Palsi’li bireylerin günlük hayattaki etkilenimlerini ifade etmek amacıyla geliştirilmiş bir sınıflamadır.
Seviye I: Herhangi bir kısıtlılık olmaksızın yürünür ancak koşarken ve zıplarken problem yaşanır.
Seviye II: Minimum destek veya koltuk değneği ile yürünür. Günlük hayatta az miktarda hareket kısıtlılıkları yaşanır.
Seviye III: Yürümek için koltuk değneği veya yürütece ihtiyaç duyulur. Günlük hayatta hareket kısıtlılığı vardır.
Seviye IV: Yürümek veya yürüteci kullanmak için yardıma ihtiyaç duyulur ve hareket için tekerlekli sandalye gereklidir.
Seviye V: Hareket ileri derecede kısıtlıdır. Yardımcı alet ve uyarlamalar için de desteğe ihtiyaç duyulur.
BELİRTİLERİ :
- Motor gelişim aşamalarında gecikme (oturma, dönme, yürümenin gecikmesi gibi)
- Oturmuş ya da yüzükoyun uzanmış pozisyondayken kafasını kaldırmakta zorlanma
- Duruş bozukluğu (bebeğin bir kolunu ya da bacağını diğerine göre farklı pozisyonda tutması)
- Vücudunun bir yanını kullanma eğilimi
- Kasların fazla gergin ya da gevşek olması
- Kas kontrolünün zayıf olması
- Beslenme ve yutma güçlüğü
- Normalin dışında refleks hareketlerin görülmesi
6 Aydan Küçük Bebeklerde (İlk 6 Ay)
- Sırtüstü yatarken bebeği kucakladığınızda, kafasının geri düşmesi
- Bebek, aşırı derecede kasılmış veya gevşek ve sarkmış durması
- Bebeği kollarınızın arasına aldığınızda, sırtını ve boynunu aşırı geriye doğru alıyor ve kendisini sizden uzağa itmeye çalışması
- Bebeği kucakladığınızda, bacakları aşırı kasılı veya makaslama pozisyonunda olması
6 Aydan Büyük Bebeklerde (6-10 Ay)
- Sağına ve soluna yuvarlanmaması
- Ellerini birlikte kullanamaması
- Elini ağzına götürmekte zorluk yaşaması
- Bir elini uzatabilmek için diğer elini sıkılı, yumruk pozisyonunda tutması
10 Aydan Büyük Bebeklerde
- Bağımsız oturamaması
- Asimetrik bir şekilde emekleyememesi (bir tarafa daha fazla ağırlık vererek),
- Bir taraftaki kol ve bacakla itme hareketini yaparken, diğer taraftaki kol ve bacağı sürükleyerek ilerlemesi
- Kalça veya dizlerinin üzerinde hareket edebiliyor ancak dört uzvunu (kol ve bacaklar) kullanarak emeklemeyi gerçekleştirememesi
erken dönem belirtilerindendir.